Sekhmet – Heilige Woede
Sekhmet, met haar vrouwelijk lichaam en leeuwenkop, lijkt kracht en macht uit te stralen. Haar naam komt van het Egyptische woord ‘sekhem’ wat zich vertaalt als macht en letterlijk betekent ‘zij die machtig is’. Een andere zeer aansprekende titel voor haar is ‘degene voor wie het kwaad beeft’. Sekhmet is een zonnegodin die de kracht van de zon bezit. Ze brengt goddelijke gerechtigheid, de kracht waardoor karma tot stand komt. Ze fungeert als de beschermer van Ma’at (de godin van gerechtigheid en goddelijke wet in het oude Egypte) en haar titels omvatten ook: ‘Zij die van Ma’at houdt en het kwaad verafschuwt’. Ze analyseert en beslist niet over karma; ze handelt gewoon met directheid en onwankelbaar doel, één met goddelijke waarheid. Misschien staat Sekhmet daarom wel bekend als een godin van de vernietiging. Ze had een populaire en krachtige cult-aanhang in Egypte en haar destructieve bloeddorst zou alleen tot bedaren worden gebracht als ze onbedoeld dronken werd. Dit is een geweldige metafoor die ons helpt de wijsheidsleringen van Sekhmet te begrijpen.
Vanuit het intense vuur dat alles vernietigt wat ons niet langer dient, zullen we ons op een gegeven moment moeten overgeven aan gelukzaligheid en speelsheid. Want die intensiteit moet in evenwicht worden gebracht met vreugde, anders kan het destructief worden en verder gaan dan wat nuttig is. Dit is de reden waarom Bastet (geassocieerd met sensualiteit en vreugdevol spel) de balancerende goddelijke zusterenergie van Sekhmet is.
Sekhmet is een godin van oorlog, overwinning en, hoe onwaarschijnlijk het op het eerste gezicht ook lijkt, van geneeskrachtige medicijnen. Ze stond bekend als de Vrouwe van het Leven en was de beschermgodin van artsen en priesters die genezingen uitvoerden. Sekhmet biedt bescherming aan degenen die helend werk doen door haar destructieve kant en haar constructieve kant – ze zijn allebei één en hetzelfde voor haar, want ze is als een levende zon, die leven creëert en vernietigt in overeenstemming met de goddelijke wil. Ze is als de middagzon in de woestijn, dat is haar kracht. Zij is het helderste en krachtigste licht.
Als helers hebben we de kracht van het licht in dienst van het leven nodig en we hebben hulp nodig bij het omgaan met de krachtige duisternis die vaak naar zulk licht wordt getrokken. We hebben het destructieve deel van haar nodig, want het maakt deel uit van haar beschermende veld van energie en bewustzijn. Sekhmet is er voor helers door haar kracht van heilige woede die liefde dient. Wanneer we in een heling-beroep hebben of op een pad van goddelijke persoonlijke heling of beide dan moeten we onze relatie met onze emoties helen. Woede krijgt vaak een slechte reputatie als destructieve emotie en onze typische rolmodellen voor woede zijn vaak negatief gestereotypeerd. Misschien zien we woede als gewelddadige of agressieve acties die worden gebruikt om te straffen of je voor te schamen. Het is een zeer krachtige emotie en als het zich voordoet, weten we vaak niet wat we er energetisch mee aan moeten. We kunnen er echter altijd voor kiezen hoe we de krachtige gevoelens van woede willen uiten.
Leren om onze relatie met onze woede te helen is zelden een gemakkelijke taak. Het is waarschijnlijk de meest gevreesde, verkeerd gerichte, misbruikte en verkeerd begrepen emotie in de moderne westerse cultuur. Als je zachtaardiger bent, kan woede een moeilijk en ongemakkelijk gevoel zijn om te verdragen. Ook alis het niet leuk om boosheid te voelen als het zich voordoet, maar het is wel nuttig omdat het je ergens op attent maakt. Woede – zoals bij elke emotie – drukt iets voor ons uit vanuit onze intuïtie of diepere gevoelens die buitengewoon nuttig kunnen zijn voor ons welzijn. Boosheid kan je bijvoorbeeld vertellen dat je beter voor jezelf moet zorgen, wat rust moet nemen of wat duidelijkere grenzen moet stellen aan bepaalde mensen. Er zijn veel nuttige boodschappen onder het gevoel van woede, maar we moeten ons er eerst mee verbinden voordat we kunnen voelen wat eronder ligt. Als we ons laten meegeslepen en onbewust onze woede op een ander richten door hen de schuld te geven of aan te vallen voor alle dingen waarvan wij denken dat zij verkeerd doen, dan zouden we de kans missen om de waardevolle boodschap onder onze woede te vinden. Bovendien zouden we ook onze relatie met die persoon in het proces beschadigen.
Woede is een krachtige en potentieel destructieve emotie als er niet met wijsheid mee wordt omgegaan. De meesten van ons hebben niet geleerd om met wijsheid op onze woede te reageren, dus het kan zelfs als angstaanjagend zijn om je alleen maar voor te stellen dat je echt kwaad bent. We weten gewoon niet wat we ermee moeten doen, vooral als we er andere mensen geen pijn mee willen doen. Gelukkig kan Sekhmet ons hierbij helpen. Haar aanwezigheid helpt ons te leren hoe we bewust kunnen reageren op onze woede. Soms kan het helpen je woede-gevoelens op te schrijven of ‘het uitpraten’ met de engelen zla manier om emoties te verwerken. Dan is er ook nog de andere kant van woede. Wanneer iemand zijn woede niet kan beheersen en deze niet naar zichzelf verinnerlijkt, maar op jou projecteert. Het kan aanvoelen als een psychische aanval, emotionele mishandeling of kan zich zelfs uiten in fysiek misbruik. We zouden onze eigen angst voor hun woede kunnen voelen, of zelfs hun eigen angst voor hun eigen woede als ze beseffen dat ze inderdaad geen controle meer hebben.
Onze woede kan ons uiteindelijk van binnenuit vernietigen met ziekte als we het internaliseren. Echter het kan ook de liefde, het vertrouwen en de openheid in onze relaties vernietigen als we het naar buiten richten. Het klopt at woede een krachtige kracht is en dat we voorzichtig te werk moeten gaan. Als we er echter zo bang voor zijn dat we er niet naar durven kijken dan kan woede uiteindelijk toch onbewust ons lichaam en onze relaties vernietigen. Zoals we weten, zorgt het vermijden van iets er niet voor dat het verdwijnt. We moeten het direct aanpakken. Met woede betekent dit leren om het bewustzijn vast te houden in het vuur van woede – er geen weerstand aan bieden, maar het ons ook niet laten overnemen tot het punt van onbewust handelen. Het kan jaren van innerlijk werk vergen om getuige te zijn van krachtige emoties, ze hun gang te laten gaan en dan te kiezen hoe we zullen reageren. Soms is er geen reactie vereist. Soms moet er een belangrijke beslissing en actie in gang worden gezet.
Allen als we bij het gevoel kunnen blijven, ademen en ons verbinden met de waarheid die eronder ligt, zullen we weten of een actie vereist is of niet. De waarheid kan zijn dat een relatie moet eindigen, dat iemand ons niet eert of dat we kalm, duidelijk en assertief een grens moeten stellen. Het probleem ligt niet bij de emotie zelf maar het probleem ontstaat wanneer we vanuit onze woede gaan handelen of onze woede botvieren. Onszelf uiten wanneer we in het heetst van de strijd zijn, of op dat moment iets proberen op te lossen, zal waarschijnlijk niet het meest succesvolle resultaat opleveren. De uitdrukking ‘blinde woede’ geeft ons een hint. Als de woede voorbij is, kunnen we de dingen duidelijker zien, maar wanneer in het midden av het vuur van onze woede zitten ontbreekt het ons waarschijnlijk aan perspectief. Pas tot actie komen nadat de hitte van de passie is afgekoeld, is waarschijnlijk nog steeds het verstandigste om te doen. We zullen de situatie namelijk eerder constructiever benaderen als de woede eenmaal door ons heen is gegaan en we in staat zijn om met een koel, kalm hoofd te reageren. We zien de woede niet als nutteloos, we luisteren ernaar en reageren als dat nodig is.
Je woede afvoeren of laten kalmeren kan bijvoorbeeld door fysieke beweging (dansen, sporten), heel hard zingen om de emotie los te laten. Het kan ook door gewoon stil te zijn en te ademen, terwijl de woede als een lopend vuurtje door je heen raast. Hoe intens de vlam van woede ook is, deze gaat meestal redelijk snel voorbij en dan komt de gelegenheid om jezelf af te vragen: “Moet hier iets mee gedaan worden?” Soms is dat helemaal niet nodig. Het kan namelijk zijn dat we gewoon moe of oververhit zijn en iemand of iets heeft ons gewoon geïrriteerd en dat zorgde ervoor dat we te snel chagrijnig werden. Het kan ons dan laten weten dat we gewoon een pauze nodig hebben, om onszelf weer in een meer gecentreerde staat te brengen. Maar soms doet iemand anders iets waar we echt kwaad van worden. Dan kunnen we ons afvragen of die persoon in staat is om een gesprek over de kwestie aan te gaan? Als die ander er echt over wil praten, leren we elkaar misschien beter kennen en kan ieder van ons iets leren en groeien. Natuurlijk kan het ook gebeuren dat je gewoon alles eruit gooit ook al doe je dat liever niet, omdat je niet kunt ‘onzeggen’ wat er is gezegd. Meestal, als je je eenmaal realiseert hoe het is ontstaan dan kun je mededogen voelen (zelfs als het even duurt) en kun je gewoon verder gaan en laat je het los.
Als we leren om in de waarheid van onze gevoelens te staan, inclusief woede, is het nuttig om onszelf geen onmogelijke maatstaven op te leggen. Er zijn tijden dat je zo gefrustreerd, overweldigd en geërgerd bent door iets of iemands gedrag, dat je bij wijze van spreken ontploft. Soms ben je gewoon niet in staat om kalm te zijn en spui je je waarheid vanuit je hart. Het kan zijn dat als dit gebeurd het misschien wel nodig was. Het zal niet altijd de relaties met andere vernietigen soms maakt het ze alleen maar meer respectvol (zeker als je vanuit je hart hebt gesproken). Dit is belangrijk om te onthouden omdat we in onze pogingen om bewust te zijn van deze potentieel destructieve emotie, te streng kunnen zijn voor onszelf en overdreven kritisch als we niet het gevoel hebben dat we het met voldoende bewustzijn hebben aangepakt. Het is goed om aan onszelf te willen werken, en meer bewust te worden van hoe we zijn in onze relaties. Maar we mogen ook mens zijn. Het is niet nuttig om te streven naar perfectie – het is verstandiger om je toe te leggen op het maken van vooruitgang. Dit betekent niet dat misbruik in een relatie is toegestaan. Gedrag van misbruik is een emotionele, psychologische en spirituele ziekte die moet worden erkend en behandeld voor het welzijn van de relatie en de ziel van het individu. Het betekent wel dat er momenten kunnen zijn dat dingen emotioneel rommelig worden. Dit is niet alleen te verwachten, maar soms is het zelfs constructief en nuttig. Het kan een stap zijn naar eerlijkheid en kwetsbaarheid, en daaruit kan, als de ander het aankan, intimiteit ontstaan.
Hoe weet je of de ander het aankan? Als iemand emotioneel, spiritueel en/of psychisch ziek is, zal hij of zij kwetsbaarheid niet met compassie kunnen eren en ontvangen. In plaats daarvan kunnen ze op je kwetsbaarheid reageren door te proberen je te manipuleren of te beheersen, te bespotten, bekritiseren, te veroordeel of met andere vormen van mentale of emotionele spelletjes en machtsspelletjes reageren. Je weet misschien niet zeker of dit misbruik plaatsvindt of niet. Het kan heel moeilijk zijn om te onderscheiden wanneer we ons daadwerkelijk in dat patroon bevinden. Vaak pas later als we terugkijken, beseffen we de omvang van het disfunctionele en misbruik gedrag maar gelukkig ook hoeveel we het ontgroeid zijn. Je voelt echter wel dat er iets niet klopt. Als je, nadat je iets openlijk hebt gedeeld, je niet dichter bij die persoon voelt, maar eerder een slecht gevoel over jezelf hebt – zwak, beschaamd, vies of onveilig – dan kun je er vrij zeker van zijn dat er iets in je relatie gebeurt dat niet bijzonder gezond is. Deze gevoelens zijn je innerlijke zelf die je laten weten dat er iets scheef is in de relatie of in jou. Je zult dat verder moeten onderzoeken om jezelf sterker te maken en emotioneel gezonder te zijn. Als je dit soort reacties voelt gebeuren in een van je relaties, dan heb je je woede nodig. Het zal je namleijk helpen om te zeggen: “Nee, dit is niet acceptabel.” Het zal je ook de energie en motivatie geven die je nodig hebt om te onderzoeken waarom je überhaupt in zo’n patroon zit, en je helpen je moedig genoeg te voelen om goddelijke hulp te vragen (en ernaar te handelen) zodat je geholpen wordt om over pijnlijke patronen heen te groeien. Je bent het waard.
We boren een potentieel voor heling aan wanneer we onze woede accepteren en ons er steeds meer bewust van worden door het te gebruiken als een vuur dat ons tot eerlijkheid en inzicht kan leiden (in plaats van als een staaf dynamiet waarmee we andere mensen kunnen vernietigen). Als we daar aankomen, gaat er een pad voor ons open. Woede zal niet alleen relevant zijn voor onze persoonlijke emotionele reis in relaties maar het zal ook relevant worden op onze spirituele reis. Door onze emoties te accepteren en er volwassen mee om te gaan kan de energie door ons lichaam stromen. Onze “energetische spijsvertering” wordt verbeterd en we kunnen energie effectiever verwerken, metaboliseren en vrijgeven. Emoties kunnen stromen, dingen die ooit jaren nodig hadden om te verwerken, kunnen energetisch sneller metaboliseren en daardoor kunnen we misschien een probleem oplossen in een kwestie van dagen of weken, in plaats van jaren. Wanneer ons energieveld kan stromen, hebben we de neiging om meer energie te hebben op alle niveaus, ook fysiek. We voelen ons fitter en gezonder. Deze toestand wordt tot stand gebracht door onvoorwaardelijk van onszelf te leren houden. Dit zorgt weer voor meer onvoorwaardelijke acceptatie van onszelf en onze verschillende emotionele toestanden. Terwijl onze emotionele pijn uit het verleden zachtjes wordt opgeruimd en we ons steeds meer op het huidige moment oriënteren, zijn we in feite ons lichaam aan het opruimen. Hierdoor ontstaat er een lege ruimte waardoor licht vanuit onze cellen kan uitbarsten.
Spirituele aanwezigheid zal zich heel natuurlijk ontwikkelen in ruimtelijkheid. Het is onze taak om te streven naar die ruimtelijkheid, die op zichzelf is als het uitnodigen van het Goddelijke om in je lichaam te verblijven. Als we eraan werken om onze woede en al onze emoties eigen te maken, worden we aantrekkelijker voor het spirituele licht en uitnodigender voor zijn aanwezigheid. Het klinkt misschien vreemd dat het werken aan onze woede meer licht kan brengen, maar dat doet het wel. Het Goddelijke is in alle dingen, de Godin leeft in al het leven en in al onze levenservaringen en zij wil volledig geëerd worden. In elke ervaring en onder het hele bestaan zit liefde, wat er ook opduikt in ons leven het is gewoon een uitnodiging van het Universum om ons om dit te laten weten. Ook als dat woede is. Als we ons niet inhouden en geloven dat we waardig of in staat zijn tot hetgeen er van ons wordt gevraagd voor heling, dan bevinden we ons in een vibratie van toenemende liefde. Het Universum zal ons vele uitnodigingen aanbieden om de waarheid van het leven, van het Goddelijke te leren kennen. Als we deze uitnodigingen accepteren, zullen we veel emotioneel helingswerk ondergaan en als resultaat kan het licht in ons sterker worden.
Naarmate we dapper genoeg worden om onze emoties, inclusief onze woede, te eren, worden we dieper ingewijd in het heilige terrein van Sekhmet. Ze leidt ons naar de waarheid die zich in onze cellen in ons lichaam bevindt, en we zullen uiteindelijk ontdekken dat we een diepe cellulaire woede aanboren. Dit kan zo krachtig zijn dat onze eens zo indrukwekkende woede lijkt op de kleine vlam van een kaars in vergelijking met het licht van de zon. Het is zo’n krachtige staat dat je het nauwelijks kunt bevatten. We hebben de indrukwekkende Sekhmet met haar felheid, kracht en wijsheid nodig om ons te ondersteunen als we bewust beginnen te werken met deze grote energie. Het is niet comfortabel of prettig om mee te werken totdat we er ons aan kunnen overgeven. Maar zelfs in zijn ongemak is het waarheidsgetrouw, bevrijdend en kan het ons openen voor ons levenspad en doel met enorme energie, passie en helderheid. Maar, in ieder geval in het begin, gaat het vaak om het dragen van grote pijn.
Woede bestaat diep in ieder van ons om een reden. Het is te veel om er zomaar bij te kunnen blijven. Wanneer je contact maakt met deze woede, of beter gezegd, wanneer het zich aan je begint te openbaren, zul je beseffen dat je een wild gezicht van het Goddelijke tegenkomt. Het is niet gewoontjes, niet zachtaardig, het is de waarheid, maar het is de waarheid die je met de grond gelijk maakt en je ademloos achterlaat.
Het is zoals de leringen uit de soefi-traditie ons vertellen dat liefde een gekke vrouw is die wild rennend op een berg huilend haar kleren uittrekt en aan haar trekt en schreeuwt. Dat is het felle mededogen van het Goddelijke. Je zult begrijpen dat elke keer dat we niet vanuit ons eigen hart komen of onze eigen ziel eren, hetzelfde is als naar de heilige godin slenteren en spelden in haar ogen steken! Natuurlijk gaat ze schreeuwen. Natuurlijk zal ze al dat gevoel moeten uiten door overstromingen, droogtes, vulkaanuitbarstingen, enz. We dwarsbomen en hebben geen respect voor haar wanneer we onze eigen spirituele groei dwarsbomen en een deel van onszelf niet respecteren. We moeten dit nu stoppen. Misschien is dit niet gemakkelijk te doen, maar op momenten van haar uitbartsingen is de noodzaak ervan glashelder. Ook in de Bijbelse leer van Jezus in de Bergrede wordt hierover gesproken. Dat we wijsheid moeten hebben over wat we delen en met wie. De leer is dat we het heilige niet aan de honden moeten geven, en onze parels niet voor de zwijnen moeten werpen, opdat ze ze niet met hun voeten vertrappen, zich omdraaien en ze aan stukken scheuren. Bovenstaande leringen gaan over heilige woede. Niet de woedende zelfbescherming van een ego dat gelijk moet hebben, maar de heilige woede die onze spirituele groei eert boven die egobehoeften.
Als we woede tegenkomen, zullen er destructieve aspecten aan zijn. Als we echter ons emotionele werk doen en leren de woede die we voelen te eren, in plaats van het in ons lichaam te dumpen of op een ander te richten, kan het een nuttige bron van energie zijn voor verandering. Ook al probeert het ons niet te vernietigen toch zullen we eerst onopgeloste angst voor onze woede moeten oplossen voordat we ons veilig genoeg voelen om de eerlijke ervaring van woede in ons aan te gaan. Dat zal zeker niet prettig aanvoelen daarom moeten we in ons hart gecentreerd zijn en liefdevol worden geborgen door hogere wezens die met dat soort energie kunnen omgaan – zoals Sekhmet. Dan kunnen we constructief omgaan met de ervaring van woede. In godinnentradities van over de hele wereld is er altijd ook een fel gezicht van het Goddelijke Vrouwelijke. Zij is degene die weigert te verdragen dat mensen hun vrije wil gebruiken op manieren die het leven niet dienen. Ze spreekt door het lichaam en ze zal schreeuwen en huilen om onrecht en lijden. Ze zal vooral schreeuwen tegen degenen die de macht hebben om er iets aan te doen en toch niets doen. Zij is de innerlijke “zweepslag” die ons dwingt te handelen, te stromen, over te geven, een bijdrage te leveren, onze middelen te delen en eerlijk, vriendelijk, woedend en vastberaden te zijn om het niet meer te accepteren.
Hoe bewuster we in ons lichaam zijn, hoe meer we verbonden zijn vanuit ons hart met Moeder Aarde en met goddelijke liefde. Maar ook hoe meer woede we in onszelf zullen vinden. Het lijkt misschien contra-intuïtief dat hoe meer liefde we hebben, hoe meer woede we hebben. Maar dit is heilige woede waar we het over hebben. Als we liefde hebben en een verlangen om van dienst te zijn in deze wereld, hebben we brandstof nodig voor ons goddelijke vuur. Woedend zijn op wat het leven vernietigt in plaats van voedt. Dat is het vuur dat echt gepassioneerde werelddienaren gebruiken om de kracht te hebben om op het pad te blijven. Zodat ze niet opgeven bij een nederlaag, in de overtuiging dat het allemaal te veel is om mee om te gaan, dus waarom zou je je drukmaken. De heilige woede van binnen wordt omgezet in de energie en de drang om liefde te dienen die hen in staat stelt door te gaan. Onze woede zou kunnen gaan over de schaamteloos domme beslissing van een politicus om giftig materiaal op een prachtig rif te dumpen of de bescherming van regenwoudgebieden te verwijderen. Die kortzichtige, door hebzucht gedreven beslissing kan je doen gloeien van woede. Woede is heftig, en wanneer het wordt gekanaliseerd en beheerst door de aanwezigheid van Sekhmet dan is het heilig en goddelijk. Je zult het verschil weten tussen heilige woede en gewone door het ego gedreven woede. Want bij door het ego gedreven emotie gaat het alleen maar om je gelijk en dat je het gerechtvaardigd vindt om je op een behoorlijk afschuwelijke manier te gedragen om je gelijk te krijgen (je gelooft dat het doel de middelen heiligt) en het zal niets veranderen.
Ego gedreven woede gaat over het houden van de dingen zoals je wilt dat ze zijn. Heilige woede gaat juist over het verschuiven van de status-quo, het loslaten van controle en het toestaan dat de kracht van helende verandering door je heen kan stromen. Je zult de kracht ervan voelen, maar het zal zeker niet je ego krachtiger laten voelen. Je zult je er in ieder geval buitengewoon nederig door voelen, want je zult de hand van het Goddelijke herkennen die door je heen werkt. Zelf blijf je gewoon je best doen om in je hart te blijven terwijl je trouw blijft aan de dwingende drang om actie te ondernemen en dat te doen wat je ook maar gevraagd wordt om te doen. Heilige woede kunnen we gebruiken als we onze oude, ongezonde relatie met woede en woede uit het verleden helen, en ons openstellen om een bekrachtigd voertuig te worden voor goddelijke gerechtigheid. Vergeet niet dat Sekhmet houdt van Ma’at en het kwaad verafschuwt dus ook heilige woede is dienstbaar aan de waarheid en hekelt onwaarheden.
Voor helers is het essentieel om toegang te hebben tot hun heilige woede omdat het onder andere voorkomt dat we in slaap vallen. Je kunt niet zelfgenoegzaam, comfortabel, inert of verveeld zijn als het vuur van de Godin in je buik brandt en een stortvloed van energie naar het hart en hoofd stuurt. Met al die energie moet je iets doen. We moeten ons licht laten schijnen, stralen en delen om de waarheid te kennen, vriendelijkheid en liefde te spreken. We moeten leven en door dat te doen, kan onze goddelijke essentie wortel schieten in de wereld en groeien. Dit is in de eerste plaats waarvoor we hier op aarde in een lichaam zijn. Moge je het liefdevolle vuur van de Heilige Moeder in je voelen zodat je steeds dieper met passie en helderheid bewogen wordt op je levenspad en doel. Uiteindelijk zul je vanuit het diepst van je hart brullen van liefde.